10. Festiwal im. Zygmunta Haupta, logotyp
baner miasto i region

Miasto Gorlice

Gorlice, miasto zatopione w zieleni Beskidu Niskiego na pograniczu polsko-słowackim, to znakomita przystań do kilkudniowych wypadów poza codzienność, które pozwolą odnaleźć miejsca, gdzie czas płynie wolniej. Gorlice czekają na odkrywców. Ci, którzy już tu trafią, wiedzą, że jeszcze nieraz wrócą do stolicy Beskidu Niskiego.
Ulica w Gorlicach nocą
Foto © Janusz Fiega
W Gorlicach czekają na turystów spacery po wąskich uliczkach starówki i rozległym parku. Można tu odnaleźć miejsce, w którym zapłonęła pierwsza na świecie uliczna lampa naftowa, napotkać ślady działalności naukowca i odkrywcy Ignacego Łukasiewicza, a na osiedlu Magdalena zwiedzić skansen naftowy.
Rynek w Gorlicach
Foto © Jacek Kosiba
Wśród miejskich zabytków wymienić można: Dwór Karwacjanów (XV w.), neorenesansowy kościół Narodzenia NMP, LO im. Biskupa Marcina Kromera (1914), kamienice wokół rynku (XVIII-XIX w.) oraz pomniki, m.in. Bohaterów Ziemi Gorlickiej, Janusza Korczaka, Ignacego Łukasiewicza i Juliusza Słowackiego. Będąc w Gorlicach warto również zobaczyć: miejski Ratusz, Muzeum PTTK, Bazylikę Mniejszą NMP (projektu M.F Pavoniego, z ołtarzem Marconiego i obrazem Jana Styki), Cerkiew prawosławną pod wezwaniem św. Trójcy, kapliczki przy ulicy Węgierskiej i przy ulicy Krzywej. Zwiedzając miasto i jego okolice, turysta przekona się o wielowiekowym zgodnym współistnieniu kultur pogórzańskiej, łemkowskiej i żydowskiej. W Gorlicach odnaleźć można nekropolie upamiętniające bohaterów Bitwy pod Gorlicami — największej bitwy wschodniego frontu I wojny światowej. W samych Gorlicach można zwiedzić pięć cmentarzy wojennych (na terenie powiatu aż kilkadziesiąt), poświadczających dramat krwawych zmagań sprzed blisko 100 lat. Liczne pamiątki z tamtych dni można również oglądać w Muzeum Regionalnym PTTK.
źródło: www.gorlice.pl

Ziemia Gorlicka

Gmina Gorlice położona jest w południowo-wschodniej części województwa małopolskiego, na pograniczu Pogórza Karpackiego i Beskidu Niskiego, wzdłuż rzeki Ropy. Gminę tworzy dziesięć wiosek. Każda z nich ma swoją historię, zabytki — świeckie i sakralne — uroki przyrody i krajobrazu, tradycje, miejsca kultu, które warto odwiedzić, zobaczyć i zapamiętać. Wyruszać do nich można z Gorlic — samochodem, rowerem lub pieszo. Kierunek wędrówki jest dowolny, bo większość z tych wiosek przylega bezpośrednio do miasta.
Kasztel w Szymbarku
Foto © Jacek Kosiba
Krajobraz jest tutaj zróżnicowany, malowniczy i atrakcyjny dla turysty: górzysto-lesiste południe wokół Bielanki i pagórkowata część pozostała, oddzielona doliną rzeki Ropy. W gminie Gorlice odnajdziemy wszystko to, co jest charakterystyczne w krajobrazie, klimacie, architekturze, etnografii i tradycji całego regionu gorlickiego, zwanego Ziemią Gorlicką.
Cerkiew w Blechnarce
Foto © Jacek Kosiba
Specyfiką gminy Gorlice, podobnie jak całego regionu, jest dwukulturowość. W paśmie podgórskim wsie nad Ropą od wieków zamieszkiwali Pogórzanie. Do dnia dzisiejszego pielęgnuje się pogórzańskie tradycje w Bystrej, Dominikowicach, Kobylance, Klęczanach, Kwiatonowicach, Ropicy Polskiej, Stróżówce, Szymbarku i Zagórzanach. Natomiast wieś Bielanka, położona już w zachodnim skrawku Beskidu Niskiego, to stara wieś łemkowska, wręcz brama Łemkowszczyzny, krainy Łemków — grupy odrębnej etnicznie i wyznaniowo od pogórzańskich Polaków. Turyści znajdą tutaj ciszę, czyste powietrze, malownicze krajobrazy, gościnnych mieszkańców i szereg gospodarstw agroturystycznych z tradycyjną kuchnią, opartą na ekologicznej żywności. Wśród atrakcji turystycznych wymienić należy: kasztel w Szymbarku, sanktuarium w Kobylance, cerkwie w Bielance i Owczarach, drewniany kościół w Binarowej, ośrodek koronkarstwa i starą synagogę w Bobowej, łemkowską wieś Bartna, gotycki kościół w Sękowej, malowniczy zalew na rzece Ropie w Klimkówce, uzdrowiska Wapienne i Wysowa, rezerwat przyrody na Jeleniej Górze, trasę Winnego Szlaku Rowerowego oraz ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną Szlakiem Architektury Drewnianej. Wycieczkę do pobliskiej Słowacji umożliwią dogodne drogi. Gmina Gorlice była partnerem projektu utworzenia Karpacko-Galicyjskiego Szlaku Naftowego, mającego na celu ocalenie od zapomnienia przeszłości światowej kolebki przemysłu naftowego na Ziemi Gorlickiej.

Beskid Niski

Beskid Niski to najniższe i najrozleglejsze pasmo łuku Karpat. Znajdują się tu Parki Narodowe — Magurski i Jaśliski oraz uzdrowiska: Rymanów-Zdrój, Iwonicz-Zdrój, Wysowa-Zdrój, Wapienne.
Panorama jeziora Klimkówka
Foto © Jacek Kosiba
Przez przełęcze Beskidu Niskiego od najdawniejszych czasów biegły trakty handlowe na południe i wschód. Wołoscy pasterze, mieszając się na przestrzeni wieków z ludami ruskimi oraz ulegając wpływom polskim i węgierskim, utworzyli grupę etniczną zwaną od II poł. XIX w Łemkami. Już od 1945 roku na mocy umowy PRL z ZSRR o wzajemnej wymianie ludności z terenów Beskidu Niskiego przesiedlano na wschód ludność pochodzenia łemkowskiego. W 1947 roku rozpoczęła się Akcja „Wisła”. Władze polskie wywiozły prawie wszystkich Łemków w głąb terytorium Polski. Nielicznym udało się wrócić dopiero po 1956 roku.
Leśna droga w Śnietnicy
Foto © Jacek Kosiba

Od ponad 40 lat, latem, odbywa się w Beskidzie Niskim Łemkowska Watra (aktualnie w Zdyni), która gromadzi społeczność łemkowską z całego świata. Na program wydarzenia składają się koncerty, wystawy, warsztaty i spotkania z twórcami. Jego organizatorem jest Zjednoczenie Łemków. Na stronie internetowej wydarzenia czytamy:

„Rozproszonych przed ponad półwieczem na cztery strony świata autochtonicznych mieszkańców Łemkowszczyzny Rusinów-Ukraińców miało nie być. Mieli roztopić się w morzu większości. To z ich przeogromnej tęsknoty za górską Ojczystą Ziemią zrodziła się idea organizowania Łemkowskiej Watry. Na trzy dni na skrawek Łemkowszczyzny powraca życie, z jego własną, niepowtarzalną atmosferą. Wieczorem przy wielu płonących ogniskach rozmowom, wspomnieniom, opowieściom i wspólnemu śpiewaniu nie ma końca. Własna tożsamość zachowywana w sercu na obczyźnie, nierzadko ukrywana, tu wśród tak wielu rodaków z całego niemal świata normalnieje i dochodzi do głosu.”

Rzeka Ropa w Łosiu
Foto © Jacek Kosiba
Beskid Niski to najdziksze pasmo górskie w Polsce. Zaskakuje ono spokojem; na szlakach nie napotka się wielu turystów, a zapomniane doliny, niegdyś tętniące życiem, są dziś zupełnie puste. Piękne widoki i cisza zostają jednak zderzone ze śladami burzliwej historii ziem i ich mieszkańców. Wśród zabytków kultury uwagę zwracają drewniane cerkwie i kościoły, przydrożne kapliczki, opuszczone chaty łemkowskie, renesansowy kasztel obronny i skansen w Szymbarku oraz cmentarze z okresu I wojny światowej, będące świadectwem krwawej historii regionu, na których pochowani są żołnierze polscy, niemieccy, austriaccy, rumuńscy, bośniaccy, słoweńscy, chorwaccy i inni.

powrót do strony

FESTIWAL