W czasach zamętu wielu z nas pyta, gdzie szukać ukojenia. Wojciech Bonowicz inspiruje, zaprasza do refleksji i poszukiwania źródeł pocieszenia i radości. Przeprowadza nas przez trudy dzisiejszego świata — wieczny brak czasu, kryzysy i epidemię samotności. Z życzliwością i niepodrabialnym humorem pokazuje, jak odnajdować równowagę i pełnię. Radzi, by zaufać nadziei, z której wyrasta każda szansa na lepsze.

„Wojciech Bonowicz pokazuje, jak odnaleźć głębszy sens w codzienności, lekturze, niespiesznej obserwacji świata, uważności na innego. W Dzienniku pocieszenia trochę jest 'krzątactwa’, trochę poezji, a trochę ducha Tao Te Ching. Ale przede wszystkim oryginalny głos, spojrzenie i mądrość. W czasach chaosu i niepewności jest to lektura niezbędna (w innych czasach zresztą też).” [Tomasz Stawiszyński]

„Kiedy jest nam źle, poczytajmy Bonowicza. Są ludzie, którzy mogą podsycić nasz gasnący ogień. Bonowicz jest jednym z nich. Mówi do nas z miejsca utraty wiary, że zmiana jest możliwa. Pomaga znaleźć źródła pocieszenia, zwłaszcza gdy pisze o poezji i jej życiodajnej sile. Dziennik pocieszenia — tego nam potrzeba, kiedy ogarnia nas zwątpienie i gaśnie nadzieja.” [Justyna Sobolewska]

WOJCIECH BONOWICZ — Poeta, publicysta. Stale współpracuje z „Tygodnikiem Powszechnym” i miesięcznikiem „Znak”. Opublikował kilka tomów poetyckich, m.in.: Pełne morze (Nagroda Literacka Gdynia), Polskie znaki (nominacja do Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius), Echa (nominacje do Nagrody Literackiej Nike i Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej), Druga ręka (finał Nagrody Literackiej Nike). Autor biografii Tischner (nominacja do Nagrody Literackiej Nike). Opublikował także tom rozmów z Wojciechem Waglewskim, Wagiel. Jeszcze wszystko będzie możliwe, opracowania utworów Andrzeja Bursy — Dzieła (prawie) wszystkie i opowiadań Kornela Filipowicza —Romans prowincjonalny i inne historie oraz zbiór esejów Sto lat. Książka życzeń, zbiór felietonów Dziennik końca świata, a ostatnio Dziennik pocieszenia.

W 2024 roku na polskim rynku ukazały się dwie książki opowiadające o historii, tożsamości, osobności Litwy — Litwa, moja ojczyzna Tomasa Venclovy oraz Litwa po litewsku Dominika Wilczewskiego. Mamy więc dwie opowieści wchodzące ze sobą w dialog, pokazujące Litwę polskim czytelnikom z całą jej osobnością. Jaka jest Litwa, którą oglądamy bez perspektywy kolonialnej i polskiej wyższości? Co można ocalić ze wspólnej historii, a co trzeba wziąć na warsztat i przegadać w naszych relacjach sąsiedzkich?

Tomas Venclova, Litwa, ojczyzna moja — Nikt inny dzisiaj nie mógłby podarować Europie takiej historii Litwy! Książka Tomasa Venclovy obejmuje dzieje Litwy od przybycia na jej ziemie praindoeuropejczyków do odzyskania przez Litwinów niepodległości w 1990 roku. Opisuje on nie tylko historię polityczną kraju, ale i jego kulturę, zmiany społeczne i obyczajowe, relacje z sąsiadami czy fale emigracji.

Jest ona summą myśli Tomasa Venclovy, opartą na jego nieprawdopodobnej erudycji, wiedzy i samoświadomości, długoletnich badaniach, wielu rozmowach, niezliczonych lekturach. A także na czymś jeszcze, co nazwać można pewnym zmysłem dziejów, którym obdarzony był również jego przyjaciel, Czesław Miłosz. Obaj umieli wsłuchać się w ich rytm — raz ludziom przychylny, innym razem złowieszczy. Tomas Venclova świetnie zna i rozumie swoich rodaków, choć potrafi się z nimi nie zgadzać, a jednocześnie umie wczuć się w tych, z którymi przyszło im dzielić historię — Polaków, Żydów, Białorusinów, Tatarów, Rosjan, Niemców, a także innych bliższych i dalszych sąsiadów.

Dominik Wilczewski, Litwa po litewsku — Historia Litwy to nie tylko unia lubelska, wspólna walka pod Grunwaldem, Pan Tadeusz oraz obowiązkowe zwiedzanie Ostrej Bramy i cmentarza na Rossie. Dominik Wilczewski snuje wciągającą opowieść o splocie przeszłości Litwy z jej współczesnością.

Litwini wiele razy upadali, bywali pionkami w grze wielkich mocarstw — i znów powstawali, wiedzeni nadzieją na przetrwanie narodu, tożsamości, języka i kultury. Własnym wysiłkiem wyciągnęli swoje państwo z historycznego niebytu, zbudowali Litwę na własnych zasadach. Litwa po litewsku to wnikliwa i pasjonująca rekonstrukcja historii, opis relacji polsko-białorusko-litewskich. Wilczewski pyta litewskich historyków i socjologów o stosunek do powstania styczniowego i innych — z polskiej perspektywy — kluczowych wydarzeń, przedstawia najważniejszych dla historii Litwy działaczy społecznych i polityków i z ciekawością szuka odpowiedzi na pytania, które trapią dziś samych Litwinów.

MICHAŁ KÓZKA — Nauczyciel języka polskiego i języka polskiego jako obcego, absolwent filologii polskiej na Wydziale Polonistyki UJ. Od 2018 roku doktorant na tym wydziale. Ukończył również filologię rosyjską w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej UJ. Interesuje się najnowszą literaturą polską, rosyjską i boksem zawodowym. Publikował m.in. w „Nowej Dekadzie Krakowskiej”, „Kontencie” oraz „Ruchu Literackim”.

MARCIN SPÓRNA — Doktor, nauczyciel historii w II Liceum Ogólnokształcącym im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, autor kilkunastu publikacji — w tym kilku słowników, współautorów stałej ekspozycji w Muzeum AK w Krakowie, autor tekstów do kilkunastu wystaw muzealnych, w tym do powstającej stałej ekspozycji w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, badacz historii Polski w XX w., w tym Zbrodni Katyńskiej, pasjonat historii Szkoły.

DOMINIK WILCZEWSKI — Dziennikarz, publicysta, analityk. Ukończył politologię na Uniwersytecie Warszawskim, pracuje na Wydziale Polonistyki UW i w redakcji portalu Przegląd Bałtycki, wcześniej był m.in. analitykiem w Instytucie Europy Środkowej w Lublinie, współpracował także z Katedrą Bałtystyki UW, Instytutem Polskim w Wilnie, Ośrodkiem Badań nad Migracjami UW oraz Ośrodkiem KARTA. Publikował m.in. w „Nowej Europie Wschodniej”, „Tygodniku Powszechnym” oraz miesięczniku „Pismo. Magazyn Opinii”. Jest autorem książki Litwa po litewsku oraz współautorem monografii 1938. Najciemniejsza noc jest tuż przed świtem. 80. rocznica nawiązania stosunków dyplomatycznych pomiędzy Polską a Litwą.

„Noszę w sobie zimne ostrza wspomnień, faktów, zdarzeń. W plątaninie swych dróg, przyjaciele, będziecie przechodzić koło mnie. Będziecie wyciągać ze mnie swe noże, będziecie patrzyć w lustro ich kling i wróżyć z plam krwi. To tylko moja krew… przyjaciele” — pisał Zygmunt Haupt w opublikowanym w 1937 roku szkicu Moi przyjaciele.

I to właśnie przyjaźnie Haupta będą tematem tegorocznego spotkania. Porozmawiamy zarówno o tych realnych, z życia pisarza, jak i tych literackich, będących tematem jego utworów. W naszej rozmowie z pewnością przywołamy ważne postacie polskiej emigracji (np. Marię i Józefa Czapskich, Zdzisława Ruszkowskiego), ale nie zabraknie także tych mniej znanych, z przedwojennego Lwowa oraz powojenne Ameryki. Osobne miejsce poświęcimy przyjaźni człowieka ze zwierzętami. Pojawią się zatem lojalny pies Mazgaj z Co nowego w kinie, no i oczywiście ukochane konie Haupta.

ANDRZEJ NIEWIADOMSKI — Poeta, eseista, historyk literatury, redaktor. Współzałożyciel i były redaktor Kwartalnika Literackiego „Kresy”. Przez kilkanaście lat zajmował się również krytyką literacką. Debiutował w 1988 roku. Autor książek poetyckich, m.in.: Panopticum, Niebylec, Locja, Tremo, Kapsle i etykietki, Pan Optico, Podwójna kosa, książek eseistycznych Mapa. Prolegomena i K Esej podróżny oraz naukowych, m.in.: Światy z jawnych słów i kwiatów ukrytych. O refleksji metapoetyckiej w nowoczesnej poezji polskiej, Jeden jest zawsze ostrzem. Inna nowoczesność Zygmunta Haupta, Osiemdziesiąt. Studium o poezji „przełomów”. Wraz z Pawłem Panasem zredagował tom Jestem bardzo niefortunnym wyborem. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta oraz zorganizował dwie konferencje naukowe poświęcone pisarstwu Haupta (Kazimierz Dolny 2017, Poznań 2021). Współpracuje z Festiwalem im. Zygmunta Haupta od pierwszej edycji w 2015 roku. Autor licznych rozproszonych publikacji poetyckich, krytycznych i naukowych. Zajmuje się problematyką awangardy poetyckiej, poezji najnowszej, metapoezji, katastrofizmu w literaturze dwudziestolecia międzywojennego, dziedzictwem dwudziestolecia w literaturze powojennej, dynamiką wewnętrznych związków w obrębie polskiej prozy modernistycznej. Publikował m.in. w „Kresach”, „Twórczości”, „Odrze”, „Znaku”, „Toposie”, „FA-arcie”, „Pamiętniku Literackim”, „Tekstach Drugich”. Jego wiersze były tłumaczone na języki: angielski, niemiecki, rosyjski, słowacki, słoweński, bułgarski i hiszpański oraz umieszczane w antologiach nowej poezji polskiej na przestrzeni ostatnich dwudziestu lat. Brał udział w wielu wydarzeniach życia literackiego i kulturalnego. Jest kierownikiem Zakładu Współczesnej Literatury i Kultury Polskiej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

PAWEŁ PANAS — Doktor habilitowany, adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Autor najnowszej monografii na temat życia i twórczości Zygmunta Haupta Zagubiony wpośród obcych. Zygmunt Haupt — pisarz, wygnaniec, outsider. Wraz z Andrzejem Niewiadomskim zredagował tom Jestem bardzo niefortunnym wyborem. Studia i szkice o twórczości Zygmunta Haupta oraz zorganizował dwie konferencje naukowe poświęcone pisarstwu Haupta (Kazimierz Dolny 2017, Poznań 2021). Współpracuje z Festiwalem im. Zygmunta Haupta od pierwszej edycji w 2015 roku.

Nowa książka jednego z najgłośniejszych debiutantów ostatnich lat, autora tomu Trash story. Dwie hipnotyczne i ekstrawaganckie opowieści o ludziach spychanych przez machinę kapitalizmu na margines sytego świata, a zarazem apoteoza ruchu i zmiany, które odsłaniają możliwy kształt nowej wspólnoty.

Chata, taka z drewna jest ekstremalną powieścią drogi. Człowiek z Kamerą, Bohater, Fura oraz autostopowiczki Mucha i Mała, porzucają wszystko i udają się na skraj lasu, aby pobudować tam dla siebie nowe siedziby. Ich podróż to rozpisany na głosy manifest międzygatunkowego sojuszu i próba myślenia utopijnego. Siłą napędową tej fikcji są rytm, przygoda, ucieczka oraz ekstaza.

Nomadka to zapis meandrycznej wędrówki przez miasto, z dala od jego głównych szlaków. Kolejne etapy tej całodniowej „przygody” samotnej narratorki wyznaczają przypadkowe spotkania, rozmowy o permanentnej życiowej katastrofie, wizyta na basenie i nagły miłosny afekt do przystojnego strażaka.

„Niemal każde zdanie jest tu nową przygodą, mało które pozwala odsapnąć — tekst ma iść szybko, ma się ciągle redefiniować. Trudno się tą opowieścią znudzić, bo zdania Górniaka działają według podobnych namiętności co jego bohaterowie. Jeśli mówią oni o potrzebie ciągłej zmiany, to zaraz następuje faktyczna wywrotka w narracji. Jeśli pędzą Furą po autostradzie, to narracja pędzi z nimi.” [Igor Kierkosz, Dwutygodnik.com]

MATEUSZ GÓRNIAK — Autor fikcji literackiej i tekstów dla teatru, redaktor „Stonera Polskiego”. Jego teksty wystawiane były m.in. w Narodowym Starym Teatrze im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie i w Teatrze Dramatycznym im. Jerzego Szaniawskiego w Wałbrzychu. Laureat Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO. Opublikował Trash story oraz Dwie powieści ruchu.

Proza Angeli Carter jest zmysłowa, fantastyczna, erotyczna, a przy tym polityczna i uczona. Wciąga jak wir. Niezwykła wyobraźnia, gęsta materia literacka, labirynt świata, ostre bodźce dla wszystkich zmysłów na raz i szalony, niepowstrzymany rozpęd języka — wszystko razem jest jak lot na rozhuśtanym trapezie, maskarada i przebieranka, wędrówka przez ciemny las i wejście do klatki tygrysa. Dzikość, nieopanowanie, pieniący się, roztęczowany wodospad świata.

Pisarstwo Carter, które było niesłychaną eksplozją kreatywnej i intelektualnej energii, to bezkompromisowa próba przemyślenia i przedefiniowania zasad, według których żyjemy, dokonywana z bezlitosnej i radykalnie prawdomównej perspektywy kobiety, ateistki, materialistki i socjalistki. Fakt, że po trzydziestu latach jej dzieło nadal ma taką moc i nadal budzi skrajne reakcje, łącznie z oskarżeniami o „nieprzyzwoitość” czy szkodliwą wywrotowość, jest najlepszym dowodem na to, że niezmiennie rządzą nami ograniczające wolność systemy ideologiczne.

„Trudno uwierzyć, że w Polsce zapomniano o niej na blisko dwie dekady, choć miała przecież opinię 'pisarki dla wtajemniczonych’. Jednej z tych, których nazwiska przyjaciele przekazują sobie z entuzjastycznym: 'Znasz? To koniecznie przeczytaj’.” [Beata Chomątowska, „Tygodnik Powszechny”]

ANGELA CARTER (1940–1992) — Brytyjska prozaiczka, jedna z najodważniejszych i najbardziej oryginalnych pisarek XX wieku. Ukończyła anglistykę na uniwersytecie w Bristolu, gdzie studiowała literaturę średniowieczną. Zadebiutowała w 1966 roku powieścią Shadow Dance. Przez dwa lata mieszkała w Japonii. Inspirację do swojej twórczości czerpała zarówno z gotyckiej fantastyki, baśni, folkloru i dzieł Szekspira, jak i surrealizmu, kina Godarda czy Felliniego. W swoich przełamujących tabu powieściach i opowiadaniach obala mity dotyczące płci i seksualności, penetrując przy tym najciemniejsze zakamarki ludzkiej wyobraźni. Spośród jej powieści po polsku ukazały się Mądre dzieci, Magiczny sklep z zabawkami, Wieczory cyrkowe, Marianna i barbarzyńcy oraz wybór opowiadań Czarna Wenus. W latach 70. i 80. Carter wykładała creative writing m.in. na uniwersytetach w Sheffield i Norwich oraz na Uniwersytecie Browna i uniwersytecie w Adelajdzie. Carter jest jedną z najbardziej wpływowych pisarek angielskich w XX wieku, a na inspirację jej dziełem wskazują m.in. Salman Rushdie, Margaret Atwood, Jeanette Winterson czy Ali Smith.

MAGDA HEYDEL — Tłumaczka, literaturoznawczyni, wykładowczyni UJ, redaktorka naczelna pisma „Przekładaniec. A Journal of Translation Studies”. Wykłada na Wydziale Polonistyki UJ. Opublikowała m.in. monografie Obecność T.S. Eliota w literaturze polskiej i Gorliwość tłumacza. Przekład poetycki w twórczości Czesława Miłosza. Redaktorka tomu Przekłady poetyckie wszystkie Czesława Miłosza i zbioru Poetki z Wysp z przekładami wierszy autorek brytyjskich (wspólnie z Jerzym Jarniewiczem). Dwukrotna laureatka nagrody miesięcznika „Literatura na Świecie”. Kuratorka festiwalu „Odnalezione w Tłumaczeniu”. Członkini International Association for Translation and Intercultural Studies IATIS, Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury oraz polskiego PEN Clubu. Autorka przekładów m.in. T.S. Eliota, Josepha Conrada, Virginii Woolf, Seamusa Heaneya.

Festiwalowym widzom proponujemy spotkanie z Zygmuntem Hauptem. Zapraszamy na czytanie prozy „największego z niesłusznie zapomnianych” polskich pisarzy w interpretacji Adama Woronowicza. Wysłuchamy opowiadań Jeździec bez głowy oraz Strachy.

ADAM WORONOWICZ — Absolwent warszawskiej PWST. Debiutował w spektaklu „Śleboda” w Teatrze Powszechnym im. Zygmunta Hübnera w Warszawie (reż. Waldemar Śmigasiewicz, 1997). Po studiach związany z Teatrem Rozmaitości, gdzie zagrał m.in. w „Testamencie Psa” (reż. Piotr Cieplak) i „Hamlecie” (reż. Krzysztof Warlikowski). Następnie był członkiem zespołu Teatru Powszechnego im. Zygmunta Hübnera oraz występował gościnnie w warszawskim Teatrze Ateneum, wrocławskim Teatrze Współczesnym, Teatrze Wierszalin w Supraślu. Od 2010 roku ponownie jest członkiem zespołu TR Warszawa; stworzył role w takich spektaklach jak: „Między nami dobrze jest” (reż. Grzegorz Jarzyna), „Solaris. Raport” (reż. Natalia Korczakowska), „Ewelina płacze” (reż. Anna Karasińska). Stworzył także wiele ważnych ról w Teatrze Telewizji, współpracując z takimi reżyserami i reżyserkami jak: Zbigniew Zapasiewicz, Jan Englert, Izabella Cywińska, Magdalena Łazarkiewicz, Krystyna Janda, Łukasz Barczyk, Piotr Łazarkiewicz, Jan Komasa, Bodo Kox. Wystąpił w ponad osiemdziesięciu spektaklach Teatru Polskiego Radia. Stworzył kilkadziesiąt ról w produkcjach filmowych, m.in.: „Popiełuszko. Wolność jest w nas” Rafała Wieczyńskiego, „Rewers” Borysa Lankosza, „Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy, „Pod mocnym aniołem” i „Drogówka” Wojciecha Smarzowskiego, „Czerwony pająk” Marcina Koszałki, „Body/ciało” Małgorzaty Szumowskiej, „Zimna wojna” Pawła Pawlikowskiego oraz wielu serialach, m.in. „Boża podszewka. Część druga” Izabelli Cywińskiej, „Krew z krwi” Jana Komasy i Kasi Adamik, „Pakt” Leszka Dawida. Laureat wielu nagród i wyróżnień, m.in. Nagrody im. Aleksandra Zelwerowicza za role w „Słomkowym kapeluszu” i „Pamiętniku z Powstania Warszawskiego”, Grand Prix Festiwalu Teatru PR i Teatru TVP Dwa Teatry za rolę w spektaklu „Golgota wrocławska”, Grand Prix za kreację aktorską w spektaklu „Nietoperz” na Kaliskich Spotkaniach Teatralnych, Nagrodę Orzeł Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni za najlepszą drugoplanową rolę męską w filmie „Chrzest”. [trwarszawa.pl]