5.10.2022 | ŚRODA | 15:30–16:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

HISTORIE O ŻYCIU I NIEŻYCIU — Łukasz Barys

Kości, które nosisz w kieszeni, Wydawnictwo Cyranka 2021

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Darek Foks

Pod naszymi domami piętrzą się kości. Można po nie sięgnąć i schować je do kieszeni. Zmarli nie lubią siedzieć w grobach, księżniczka zamienia się w rzekę, włókniarki straszą w centrum handlowym albo opowiadają o dawnych czasach i niedostatku. Bohaterka zmaga się z rodziną, historią i codziennością pełną norm i zasad, do których nie sposób się dostosować.

Łukasz Barys prowadzi nas przez cmentarze, szkoły i dzielnice prowincjonalnego miasta, ukazując dorastanie w sposób baśniowy, ale dojmująco prawdziwy.

„Żywioł liryczny, którym zalewa nas Barys, jest niesłychany. To znaczy, nie słyszałem jeszcze tak soczystych tonów, chociaż w nowej prozie dzieje się dużo. Jeszcze więcej dzieje się w poezji, a zwróćmy uwagę, że Barys debiutował wcześniej tomem wierszy. Tym razem sięgnął po powieść i mówi w niej brawurowo, mówi czternastoletnią dziewczynką. Jest nią naprawdę. Wszelkie uproszczenia związane z tak zwaną „subkulturą 500 plus” biorą w łeb. To właśnie ona przemawia tu pełnym i pięknym głosem wrażliwej nastolatki. I jak widać, słychać i czuć, żadna to patologia, a raczej coś głęboko ludzkiego, wstrząsającego i na swój sposób poetyckiego. W świetle tej książki bieda, niechęć i strach jawią się jako rzeczywista trójca święta katolickiej Polski. No i Pabianice mają wreszcie swój epos, może zbyt groteskowy i jednoznacznie proletariacki, ale jakże przekonujący i prawdziwy.” Karol Maliszewski

ŁUKASZ BARYS | Laureat Paszportu „Polityki” za powieść Kości, które nosisz w kieszeni. Opublikował również tom poetycki Wysokie słońce (2020), za którą otrzymał nagrodę na festiwalu Złoty Środek Poezji. Publikował opowiadania w „Wizjach”.

5.10.2022 | ŚRODA | 17:00–18:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

TRANSFORMACJE —  Wiktoria Amelina

Dom dla Doma, Wydawnictwo Warstwy 2020

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Zofia Król

Spotkanie zrealizowano we współpracy z Wrocławskim Domem Literatury

Tytułowy Dom to pies, pudel, równolatek niepodległej Ukrainy, mieszkający wraz ze swoją ludzką rodziną w dwupokojowym mieszkaniu w starej kamienicy we Lwowie — tym samym, w którym dzieciństwo spędził Stanisław Lem. To właśnie z perspektywy psa — autorka czyni go bowiem narratorem — poznajemy losy familii Ciłyków w burzliwym okresie gospodarczych i systemowych przemian. I jak to w rodzinie — nie brakuje tu sekretów i dramatów oraz wiszącej w powietrzu tragedii. Dla przeciętnego mieszkańca Ukrainy uzyskana w latach 90. niepodległość okazała się być skokiem w nieznane. Zmienił się ustrój polityczny, język, obywatelstwo, pozamykano zakłady pracy. Jedni wieszczyli rychły koniec zmian i powrót w ramiona Rosji, drudzy snuli wizje błyskawicznego rozwoju i dogonienia Zachodu. Jedni i drudzy się mylili. A jak wygląda ta najnowsza historia naszych wschodnich sąsiadów, widziana oczami psa i nieuwikłanej w wielką politykę ukraińskiej rodziny? Wiktoria Amelina podchodzi do tematu w oryginalny sposób. Z obserwacji i refleksji nieprzeciętnie inteligentnego pudla dowiadujemy się o niejednoznacznym stosunku Ukraińców do współczesności, a także poznajemy ich historyczne traumy, jak w soczewce skupione w dziejach rodziny Ciłyków.

WIKTORIA AMELINA | Pochodzi ze Lwowa. Jako dziecko marzyła o byciu pisarką, wybrała jednak informatykę i przez dziesięć lat pracowała jako programistka oraz menadżerka w międzynarodowych korporacjach. Dziś zajmuje się wyłącznie pisaniem. Jest wielokrotnie nagradzaną autorką dwóch powieści, jednej książki dla dzieci oraz wielu esejów i opowiadań, które czynią ją jednym z najważniejszych literackich głosów Ukrainy.  

5.10.2022 | ŚRODA | 18:30–19:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

SYNAGOGI, MECZETY I KOŚCIOŁY — Aleksandra Lipczak

Lajla znaczy noc, Wydawnictwo Karakter 2020

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Darek Foks

Przez osiem wieków na południu Hiszpanii istnieje założony przez Arabów wielokulturowy byt polityczny współtworzony przez muzułmanów, Żydów i chrześcijan. Średniowieczne Kordoba, Sewilla i Toledo to tętniące życiem metropolie, do których z całego świata ściągają kupcy, naukowcy i artyści. Tu wykonuje się pierwszy zabieg tracheotomii i rozwija astronomię, tu tworzy się wspaniałe biblioteki, tłumaczy greckich filozofów, pisze wielojęzyczną poezję, a polityką zagraniczną na muzułmańskim dworze kieruje żydowski dyplomata. W książce rozpiętej między historią a współczesnością i między esejem a reportażem autorka dekonstruuje popularne symbole Hiszpanii (flamenco, mozaiki, palmy), odsłaniając ich muzułmańsko-arabskie korzenie. Pokazuje, jak dzisiaj Andaluzja obchodzi się ze swym dziedzictwem. Koegzystencja, spotkanie tak zwanego Zachodu z tak zwanym islamem, płynność granic, ale też fundamentalizmy, wypędzenia, egzorcyzmowanie innych. Al-Andalus to palimpsest, który przydaje się w myśleniu o dzisiejszym świecie.

„Książka Aleksandry Lipczak to nad wyraz udana reporterska opowieść o poszukiwaniu tożsamości — na różnych jej poziomach, do tego napisana świetnym językiem, z ogromną wiedzą i szacunkiem wobec faktów oraz tekstów źródłowych.” Michał Nogaś

ALEKSANDRA LIPCZAK | Dziennikarka i reporterka. Jest stypendystką europejskiego programu dla młodych autorów i tłumaczy CELA. Jej książkowy debiut Ludzie z placu Słońca został bardzo dobrze przyjęty przez czytelników i krytykę i został nominowany do Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza. Publikuje m.in. na łamach „Polityki" i „Przekroju". Współtworzyła obywatelską inicjatywę Witajcie w Krakowie. Laureatka Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza 2021 za książkę Lajla znaczy noc, która znalazła się także w finale Nagrody Literackiej Nike oraz była nominowana do Nagrody im. Beaty Pawlak.

5.10.2022 | ŚRODA | 20:00–21:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

MIROSŁAW NAHACZ. SŁUCH ABSOLUTNY — Urszula Honek, Andrzej Stasiuk

Osiem cztery. Bombel. Bocian i Lola, Wydawnictwo Czarne 2021

SPOTKANIE TEMATYCZNE, moderacja: Zofia Król

Trzy powieści Mirosława Nahacza zebrane w jednym tomie. Osiem cztery to autentyczny i barwny portret pokolenia, które bawi się, kocha, imprezuje i poszukuje sensu życia w halucynogennych doświadczeniach. Już swoim debiutem osiemnastolatek z Beskidu Niskiego złożył dowód absolutnego słuchu językowego. Druga książka Nahacza, Bombel, to snuty na pustym przystanku autobusowym monolog wiejskiego pijaczka, zarazem dowcipna i przejmująco smutna opowieść o życiu i o świecie. Trzecia powieść, Bocian i Lola, powstała po przeprowadzce Nahacza do Warszawy i jest znakomitym literackim opisem wędrówki przez rzeczywistość, której istnienie wcale nie jest pewne. Nahacz napisał książkę, którą — jak uważa Jarosław Lipszyc — zasłużył sobie na miano „polskiego Burroughsa”. Wydanie jubileuszowe, opublikowane z okazji dwudziestopięciolecia Wydawnictwa Czarne, to hołd złożony przedwcześnie zmarłemu pisarzowi.

„Istnieje pewien oddzielny rodzaj prozy. Jego wyjątkowość polega mniej więcej na tym, że podczas lektury ma się wrażenie, że nie została napisana, ale ktoś to komuś podyktował. Po prostu czytając, słyszy się głos. Nie należy on wprawdzie do żadnej konkretnej osoby, ale jego brzmienie jest jak najbardziej żywe i niemal cielesne. Tak właśnie wygląda przypadek Mirosława Nahacza. Rzeczywistość nabrała ochoty na wypowiedź i w tym celu wybrała sobie Nahacza, a on zgodził się jej wysłuchać i zapisać. Tak, Szanowne Panie i Panowie, Mirosław Nahacz jest wybrańcem. Tutaj mam absolutną pewność. To się po prostu słyszy. Czegoś takiego nie można się nauczyć, ponieważ nie ma od kogo. To się najzwyczajniej posiada albo raczej jest się przez to posiadanym.” Andrzej Stasiuk

Mirosław Nahacz (1984–2007) urodził się w Gładyszowie w Beskidzie Niskim. Opublikował cztery powieści: Osiem cztery, Bombel,  Bocian i Lola, Niezwykłe przygody Roberta Robura. Laureat Nagrody Fundacji Literackiej Natalii Gall i Ryszarda Pollaka 2003.

URSZULA HONEK | Autorka tomów poezji Sporysz, Pod wezwaniem i Zimowanie oraz zbioru opowiadań Białe noce. Publikowała m.in. w „Piśmie”, „Dwutygodniku”, miesięczniku „Znak”. Laureatka Grand Prix Konkursu Poetyckiego im. Rainera Marii Rilkego, Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz Nagrody im. Adama Włodka. Laureatka Nagrody im. Stanisława Barańczaka w ramach Poznańskiej Nagrody Literackiej. Pochodzi z Racławic koło Gorlic.

ANDRZEJ STASIUK | Prozaik, eseista. Współtwórca Wydawnictwa Czarne, dyrektor artystyczny Festiwalu im. Zygmunta Haupta. Publikuje w „Tygodniku Powszechnym”. Urodził się w Warszawie, od lat mieszka w Beskidzie Niskim. Autor książek, m.in.: Mury Hebronu, Dukla, Opowieści galicyjskie, Jadąc do Babadag, Taksim, Grochów, Nie ma ekspresów przy żółtych drogach, Wschód, Kucając, Osiołkiem, Kroniki beskidzkie i światowe, Przewóz. Laureat wielu nagród, m.in.: Nagrody Literackiej Nike (2005), Nagrody Literackiej Gdynia (2010), Nagrody Nowa Kultura Nowej Europy im. Stanisława Vincenza (2011), Nagrody Literackiej m. st. Warszawy (2015), Austriackiej Nagrody Państwowej w dziedzinie literatury europejskiej (2016), Nagrody im. Nicolasa Bouviera (2018) oraz nagrody Orzeł Stulecia (2021). Jego książki były tłumaczone na niemal wszystkie języki europejskie.

6.10.2022 | CZWARTEK | 15:30–16:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

PUSZCZA. LUDZIE I WILKI — Adam Wajrak

SPOTKANIE TEMATYCZNE, moderacja: Michał Olszewski

Adam Wajrak, mieszkaniec Puszczy Białowieskiej, opowie o latach tropienia wilków i przyjaźni z tymi najbardziej fascynującymi drapieżnikami Europy.

ADAM WAJRAK | Ekolog i dziennikarz. Zajmuje się tematyką przyrodniczą, szczególnie dzikimi zwierzętami oraz wpływem człowieka na ich środowisko naturalne. Od 1997 roku mieszka w Teremiskach, wiosce położonej na jednej ze śródpuszczańskich polan w Puszczy Białowieskiej, skąd pochodzą jego liczne korespondencje przyrodnicze. Adam Wajrak często angażuje się w akcje mające na celu ochronę przyrody. W 2005 roku otrzymał wyróżnienie Bohatera Europy przyznawane co roku przez amerykański tygodnik „Time” za obronę środowiska naturalnego.

6.10.2022 | CZWARTEK | 17:00–18:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

NAM, OD NAS — Konrad Góra

Dzień został w nocy. Wiersze miłości i z nienawiści, Wydawnictwo papierwdole 2021

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Darek Foks

„Ten człowiek powoduje, że oprócz wierszy Bohdana Zadury podobają mi się jeszcze jakieś inne. Poezja polska ma na drugie imię Konrad.” Julia Szychowiak

„Góra zadaje kłam twierdzeniu, że skoro język (czyli forma, niedosłowność, opór), to już nie świat, nie ciało, nie miłość, nie nienawiść. Tu jedno przejęzyczenie oddzieli ci — Polaku wzięty z różnych narzeczy — ciało od kości, odstawi cię od bożyszcz, wiar i skostnień, boleśnie obnaży. Góra zadaje kłam twierdzeniu, że poeta silny — czyli taki, który zbiera różne tradycje, by powiedzieć im czym były i czym mogą być — to potwór solipsyzmu. Bo w jego wierszach mówi potwór każdego z nas i solipsyzm jawi się jako nadzieja. Góra zadaje kłam twierdzeniom. Bo zadaje język, w którym ma swe wydarzenie wiersz, i w którym wydarza się świat po nerw i kość. Nasz świat.” Kacper Bartczak

KONRAD GÓRA | Laureat Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej Silesius 2020. Nominowany m.in. do Nagrody Literackiej Gdynia 2020 i Nagrody Literackiej Nike 2020. Współzałożyciel wydawnictwa papierwdole. Mieszka w Ligocie Małej i Wrocławiu. Opublikował zbiory poezji: Dzień został w nocy. Wiersze miłości i z nienawiści, Wojna (pieśni lisów), Kalendarz majów, Nie, Siła niższa (full hasiok), Pokój widzeń, Requiem dla Saddama Husajna i inne wiersze dla ubogich duchem.

6.10.2022 | CZWARTEK | 18:30–19:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

ZYGMUNT HAUPT. LITERACKIE OBRAZY UKRAINY —  Marek Wilczyński

Baskijski diabeł, Wydawnictwo Czarne 2017

SPOTKANIE TEMATYCZNE, moderacja: Wojciech Bonowicz

„W pięknym eseju Inwokacja do powiatu latyczowskiego pisał Haupt: 'Każdy z nas wywodzi się z jakiegoś «praiłu», każdy pozostawił za sobą wody, które kiedyś «czerpał w niemowlęce dłonie», każdy zapatrzy się we wspomnieniach w te dawne tonie. By posłużyć się przykładem z nauki o ewolucji gatunków, wywodzimy się od stworzeń wylęgłych z wody i dźwignąwszy się, wypełzliśmy na suszę, skrzela nam przetransformowały się w oskrzela płazów, potem – w płuca ciepłokrwistych ssaków, byśmy, rozwinąwszy się i pod innymi względami, mogli ewentualnie wyemigrować do Stanów, Wenezueli czy Australii. Tu, ocaleni już i syci, możemy pozwolić sobie na sentyment odwiedzenia miejsc pochodzenia – powiatu latyczowskiego.'

Wiele razy rozmawialiśmy na Festiwalu o miejscach, skąd pochodził i gdzie dojrzewał późniejszy autor Pierścienia z papieru. Ułaszkowce, Żółkiew, Lwów – miasta, które na różne sposoby odcisnęły swoje piętno na biografii pisarza. Galicyjskie pejzaże, dziewiczość kresowej przyrody, bogactwo ludzkich charakterów, to wszystko bez wątpienia kształtowało twórczą wyobraźnię i osobowość Haupta. Wiele z tych doświadczeń i obrazów „z dalekiej domowizny” przechował w pamięci, by kiedyś, po latach, odtwarzać z nich w swojej prozie wyjątkowy obraz świata, którego już nie ma. I to właśnie tej problematyce, literackim obrazom Ukrainy, chcielibyśmy poświęcić kolejną festiwalową odsłonę naszych spotkań z niezwykłą twórczością Zygmunta Haupta.” Paweł Panas

MAREK WILCZYŃSKI | Prof. dr hab. nauk humanistycznych w dziedzinie literatury amerykańskiej. Pracownik Ośrodka Studiów Amerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego, autor blisko stu publikacji dotyczących głównie literatury amerykańskiej wieku XIX i współczesnej, a także polskiej literatury romantycznej w perspektywie porównawczej oraz prozy dwudziestowiecznej, zwłaszcza osadzonej w Galicji i na Wołyniu (Schulz, Haupt, Fink, Buczkowski, Odojewski). Tłumacz postmodernistycznej prozy amerykańskiej, ostatnio również amator-ukrainista i tłumacz z ukraińskiego. Stały współpracownik „Przeglądu Politycznego” i członek redakcji „Schulz/Forum”.

6.10.2022 | CZWARTEK | 20:00–21:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

TRZEBA TU CHWILĘ POMIESZKAĆ — Urszula Honek

Białe noce, Wydawnictwo Czarne 2022

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Andrzej Stasiuk

Z pozoru nic się nie dzieje: mała podgórska miejscowość, kilka osób, nieuchwytny czas. A jednak światło się ściemnia, atmosfera gęstnieje, ktoś umiera w upalny dzień we własnym łóżku, ktoś spada ze skarpy, ktoś bezustannie krąży w ciemnościach. W debiutanckim zbiorze opowiadań Urszuli Honek, który spleciony jest delikatnymi nićmi powiązań niczym powieść, codzienność staje się niepokojąca i mroczna, choć źródła zagrożenia nie sposób odnaleźć. Ludzie rodzą się i umierają, tęsknią i marzą, smucą się i boją, aż w końcu niepostrzeżenie tracą zmysły. Mieszają się tu perspektywy czasowe, zmieniają narratorzy, coś się dzieje na jawie, coś w głowie szaleńca, a w górskich dolinach kładzie się ciemność.

„Czytajcie, bo znajdziecie: światło beskidzkiego pejzażu i mrok duszy ludzkiej (albo odwrotnie), miłość, obłęd, samotność, pożądanie, zdradę, śmierć i ciążące nad bohaterami fatum. Ono zapętla losy bohaterek i bohaterów Białych nocy. Debiut prozatorski Urszuli Honek nie jest bowiem zbiorem opowiadań, jak się wydawać może, ale fabułą pociętą na stop-klatki i spójną niczym dokument. Łączy w sobie piękno z brutalnym realizmem. Niektóre postaci przemknęły do Białych nocy z wierszy poetki, gdzie ich życie mieści się w kilku linijkach tekstu. W prozie mogą się porozpychać, co czynią z tkliwą powściągliwością.” Dorota Wodecka

URSZULA HONEK | Autorka tomów poezji Sporysz, Pod wezwaniem i Zimowanie oraz zbioru opowiadań Białe noce. Publikowała m.in. w „Piśmie”, „Dwutygodniku”, miesięczniku „Znak”. Laureatka Grand Prix Konkursu Poetyckiego im. Rainera Marii Rilkego, Nagrody Krakowa Miasta Literatury UNESCO oraz Nagrody im. Adama Włodka. Laureatka Nagrody im. Stanisława Barańczaka w ramach Poznańskiej Nagrody Literackiej. Pochodzi z Racławic koło Gorlic.

7.10.2022 | PIĄTEK | 15:30–16:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

ZBIOROWA NIEPAMIĘĆ — Rafał Hetman

Las zbliża się powoli. Kto po wojnie mordował w Dębrzynie, Wydawnictwo Czarne 2022

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Michał Olszewski

Tuż po wojnie w niewielkim lesie Dębrzyna koło Przeworska grupa mężczyzn rabowała i mordowała ludzi wracających z robót w III Rzeszy. Okoliczni mieszkańcy wiedzieli, kim byli sprawcy, ale milczeli na temat dokonanych zbrodni. Rafał Hetman, skupiając się na losach pokoleń dwóch polskich rodzin, opowiada splątaną niczym system leśnych korzeni historię, w której rzeczywistość przeplata się z mitem, pamięć kroczy pod rękę z zapomnieniem, a reporter staje się częścią historii, którą opisuje. Próbując odpowiedzieć na pytanie, kto mordował w Dębrzynie, Hetman drobiazgowo rekonstruuje pełny chaosu i lęku czas tuż po wkroczeniu Armii Czerwonej do Polski, a śledząc ponad sto lat historii niewielkiego lasu, zastanawia się nad istotą procesów, które składają się na naszą zbiorową (nie)pamięć.

„Rafał Hetman cierpliwie i z wyczuciem otwiera rany polskiej historii. Jego książka nie jest jednak zwykłym reporterskim śledztwem, kto kogo tuż po wojnie w niewielkim lesie 'za marne łaszki wiezione z Niemiec mordował'. Ważniejsze staje się, kto, jak i dlaczego chciał (lub nie chciał) o tych wydarzeniach pamiętać. Hetman daje nam niezwykle szczerą opowieść o opowiadaniu opowieści. O pamiętaniu i zapominaniu.” Katarzyna Kobylarczyk

RAFAŁ HETMAN | Reporter. Publikował m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Tygodniku Powszechnym”, magazynie „Chidusz”. Autor książki Izbica, Izbica, która znalazła się w finale Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego, otrzymała nominację do Nagrody Historycznej „Polityki” oraz Nagrody Literackiej im. Witolda Gombrowicza. Finalista Konkursu Stypendialnego im. Ryszarda Kapuścińskiego. W mediach społecznościowych opowiada o literaturze.

7.10.2022 | PIĄTEK | 17:00–18:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

PRZEDWIOŚNIE — Maciej Robert

śnieg, Wydawnictwo Warstwy 2022

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Wojciech Bonowicz

Nie ma tu jakieś zaskakującej zmiany dykcji, nie wymyśla poeta siebie na nowo. Podobnie jak przy poprzednich tomach i tutaj mamy książkę konceptualną, którą czytać należy raczej jako całość.  Znowu są konkretne przestrzenie, tak ważne fabularnie i nakreślone niezwykle plastycznym językiem. Są historie miejsc i ludzi, i znów, to wszystko już z twórczości Roberta znamy. A jednak. Gęstość, z jaką serwuje nam poeta opowieść, momentami przytłacza, tematyka i zaangażowanie książki porusza. Robert opowiada o Polsce, Polsce smutnej, brudnej, gdzie rodzinę uznajemy za wartość nadrzędną, ale o zbrodniach na dzieciach dokonywanych przez samozwańczych przewodników ludu potrafimy zapominać z niezwykłą łatwością, zupełnie jak o tytułowym śniegu wczesną wiosną. 

MACIEJ ROBERT | Wydał osiem książek poetyckich i jedną eseistyczną (o Hrabalu i filmach). Obecnie pracuje nad książką o rzekach. Mieszka pod Łodzią.

7.10.2022 | PIĄTEK | 18:30–19:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

WINOROŚL — Krzysztof Fedorowicz

Zaświaty. Opowieści o nieprzemijaniu, Wydawnictwo Wysoki Zamek 2020

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Darek Foks

Tylko wrażliwy poeta, pisarz i winiarz mógł napisać wybitną książkę o świecie wina, który komunistycznym barbarzyńcom niemal udało się wyrzucić na śmietnik. W swej konstrukcji Zaświaty przypominają Biegunów Olgi Tokarczuk. Książka składa się z opowieści na pozór nie związanych ze sobą, których akcja dzieje się na przestrzeni kilkuset lat, między wojną trzydziestoletnią, a współczesną pandemią. Tak jak motywem przewodnim u Tokarczuk jest ruch, tak tutaj — korzenie. Nawet, gdy czytamy o podróży do Australii — żeglujemy w głąb czasu, bohaterów i przyszłości, bo korzenie dają moc nieprzemijania. Nie bez znaczenie jest miejsce akcji. „Ten kawałek ziemi — gdzie Odra płynąc na północ zwraca się na zachód — jest w nieco innym czasie niż pozostała część globu” – pisze Fedorowicz.

„Poetyckość każdej frazy z miejsca przykuwa uwagę. I poetyckość konceptu wcielania się w historyczną postać, w historię żywą, wciąż w nas pulsującą. Ktoś sprzed dwustu lat nadal żyje i pozwala mu się powrócić z zaświatów na (już nie jego) ziemię, oddaje mu się własny język i głos. Czytelnikowi pozwala się zapomnieć o podziale na niemieckie i polskie, obce i swoje, bo w tej opowieści wszystko śląskie, ludzkie, poetyckie. Wreszcie Zielona Góra i okolice (północno-zachodnie rubieże Śląska) zdobyły się na epos z mistyką winobrania w tle. Erudycyjna i eseistyczna, gęsta od metafor i materii skumulowanego czasu, proza dla smakoszy dobrego wina i kunsztownego stylu.” Karol Maliszewski

KRZYSZTOF FEDOROWICZ | Pisarz, poeta, dziennikarz, wielokrotny laureat konkursów literackich. Wydał: Martwą naturę, Imiona własne, Grünberg, Zaświaty. Opowieść o nieprzemijaniu. Publikuje w „Twórczości” i „Odrze”. Prowadzi winnicę w Łazie koło Zielonej Góry.

7.10.2022 | PIĄTEK | 20:00–21:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

KATHERINE MANSFIELD. JĘZYK CIAŁA — Magda Heydel

Opowiadania, Wydawnictwo Officyna 2020

SPOTKANIE TEMATYCZNE, moderacja: Wojciech Bonowicz

„W eseju z 1934 roku T.S. Eliot przyznał opowiadaniu Mansfield Rozkosz miejsce równe Zmarłym Joyce’a i The Shadow in the Rose Garden Lawrence’a. W klasycznym studium gatunku, The Lonely Voice z 1962 roku, Frank O’Connor stawia ją (zresztą jako jedyną kobietę) obok takich autorów opowiadań, jak Czechow, Kipling, Joyce, Lawrence i Hemingway. O miejsce należne Mansfield wśród twórców modernizmu upomina się w pracy z 1991 roku Sydney Janet Kaplan, pisząc, że wobec obowiązującej przez lata wizji krytycznej, uznającej jedynie wąską i wyłącznie męską reprezentację modernizmu, wysiłek krytyki feministycznej skoncentrował się na zapewnieniu miejsca w kanonie Virginii Woolf. Kaplan podkreśla, że zabrakło świadomości, iż znane z prozy Woolf odkrywcze innowacje narracyjne, takie jak opowiadanie bez fabuły, elementy strumienia świadomości i monologu personalnego czy skupienie na 'momencie' psychologicznym, pojawiły się w opowiadaniach Mansfield wcześniej niż u autorki Pani Dalloway.” Magda Heydel

„Byłam zazdrosna o jej twórczość — to jedyna twórczość, o jaką kiedykolwiek byłam zazdrosna.” Virginia Woolf

Katherine Mansfield (1888–1923) to jedna z najważniejszych pisarek angielskiego modernizmu, twórczyni nowoczesnej formy opowiadania. Urodziła się w Nowej Zelandii, od 1908 stale mieszkała w Europie. Za życia opublikowała trzy tomy opowiadań, które wraz z kolejnymi dwoma, wydanymi pośmiertnie, oraz z dziennikami i listami stanowią dzieło o niezwykłej wartości literackiej i ogromnej sile wyrazu. Mansfield zmarła we Francji w wieku 34 lat.

MAGDA HEYDEL | Tłumaczka literatury języka angielskiego, ma w dorobku m.in. przekłady Josepha Conrada, T.S. Eliota, Seamusa Heaneya, Alice Oswald, Katherine Mansfield i Virginii Woolf. Laureatka nagrody „Literatury na Świecie” (dwukrotnie), nagrody Europejski Poeta Wolności oraz Nagrody Literackiej Gdynia. Sekretarz generalna Polskiego PEN Clubu, członkini honorowa Stowarzyszenia Tłumaczy Literatury. Jedna z kuratorek międzynarodowego festiwalu literackiego „Odnalezione w Tłumaczeniu”. Stypendystka Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Fundacji Fulbrighta. Redaktor naczelna czasopisma naukowego „Przekładaniec. A Journal of Translation Studies”. Pracuje na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie kieruje Centrum Badań Przekładoznawczych.

8.10.2022 | SOBOTA | 14:00–15:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

TO CHYBA SIĘ JUŻ KOŃCZY — Maciej Jakubowiak

Ostatni ludzie. Wymyślanie końca świata, Wydawnictwo Czarne 2021

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Paulina Małochleb

Fantazje o końcu świata towarzyszą nam od samego początku. „Skończone, skończyło się, kończy się już, to chyba się już kończy”, powtarzamy bez przerwy za bohaterami Becketta. Ale skąd w nas właściwie ta nieustająca potrzeba, żeby likwidować świat? Maciej Jakubowiak wyrusza do źródeł współczesnej wyobraźni i przedziera się przez gąszcz powieści, filmów, seriali, gier komputerowych, memów, doniesień medialnych i scen z życia codziennego, po drodze mijając scenariusze katastrofy klimatycznej, fobie technologiczne, lęki demograficzne i obrazy wojny. A wszystko po to, by zbadać naturę tej dziwnej potrzeby kończenia ze wszystkim. Rzeczywistość miesza się tu ze zmyśleniem, nieskrępowana erudycja z osobistymi końcami świata, fikcyjni politycy komentują działania istniejących prezydentów, a pewien mężczyzna spaceruje w towarzystwie psów i czarnych myśli o przyszłości. Ostatni ludzie to wnikliwe kompendium apokaliptycznej wiedzy i wiwisekcja poetyki katastrofy. Na szczęście opowieść o końcu dopóty pozostaje nieprawdziwa, dopóki można ją sobie opowiadać.

„Jakubowiak wiąże koniec z końcem. Są to końce świata. Jest ich dużo, supeł puchnie. Puchnie od tekstów religijnych, od książek, filmów i teorii naukowych. Ów supeł unieruchamia też czytelnika, starą sztuczką dobrej literatury sprawia, że nie sposób się oderwać: co będzie na końcu końców świata? Autor rozplątuje ten węzeł na naszych oczach, apokalipsa po apokalipsie. Co nie znaczy, że uda nam się uciec albo przetrwać. Przerażająca, wspaniała książka.” Paweł Sołtys

MACIEJ JAKUBOWIAK | Eseista, krytyk literacki, doktor literaturoznawstwa, redaktor magazynu „Dwutygodnik”. Autor książek Nieuchronny plagiat oraz Ostatni ludzie. Wymyślanie końca świata, za którą otrzymał nagrodę Krakowskiej Książki Miesiąca, a także nominacje do Nagrody-Stypendium im. Stanisława Barańczaka oraz do Nagrody Odkrycia Empiku 2021 w kategorii literatura. Laureat Nagrody im. Adama Włodka. Jego teksty można znaleźć też w „Tygodniku Powszechnym”, „Polityce”, „Znaku” i „Piśmie”.

8.10.2022 | SOBOTA | 15:30–16:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

KSZTAŁT WIERSZA — Natalia Malek

Karapaks, WBPiCAK 2020

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Darek Foks

Charakter nowego tomu poezji Natalii Malek sugeruje już tytułowy karapaks: okładki zbioru niczym ochronny pancerz skrywają w sobie pulsujące życiem, misterne sploty wyrazów. Połączenia między opisywanymi postaciami, przedmiotami czy problemami są nieustannie negocjowane, odwracane i twórczo interpretowane: korytarze ciągną tu ludźmi, pasaże piżam prowadzą w burzliwych przepływach do budek telefonicznych i owocostanów. Ów wyrazisty styl poetki decyduje o nietypowym kształcie samych wierszy. Są one — mówiąc w duchu samej książki — najeżone znaczeniami, prowokacyjnie kuszą do odczytań lingwistycznych, skrupulatnego rozszyfrowywania zaskakujących połączeń słów i śmiałych metafor. Głębsza lektura pozwala jednak dotrzeć do wrażliwego wnętrza tych liryków, zdradzających wyczulenie na szczegół i przedstawiających niepowtarzalność poszczególnych doświadczeń, zaś napięcie między zaczepnością języka i łagodną, badawczą obserwacją świata decyduje o wielkiej wartości Karapaksu.

NATALIA MALEK | Poetka, kuratorka wydarzeń literackich. Autorka książek poetyckich: Pracowite popołudnia, Szaber, Kord, Karapaks. Laureatka Nagrody im. Adama Włodka. Za Szaber nominowana do Nagrody Literackiej Gdynia, za Kord — do Nagrody im. Wisławy Szymborskiej oraz Nagrody Literackiej Gdynia. Tę ostatnią nagrodę otrzymała za tom Karapaks. Współtwórczyni nieformalnej grupy artystycznej kobiet Wspólny Pokój, prowadzi seminaria na temat literatury anglojęzycznej oraz związków literatury i sztuk wizualnych. Mieszka w Warszawie.

8.10.2022 | SOBOTA | 17:00–18:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

NIEUMARŁY — Grzegorz Uzdański

Wypiór, Wydawnictwo Filtry 2021

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Justyna Sobolewska

Wypiór to historia o parze znerwicowanych, wielkomiejskich trzydziestolatków, którym sypie się związek. Opowiedziana z humorem i epickim realizmem, jest zarazem opowieścią niesamowitą, gdyż jedną z głównych ról gra tu przeistoczony w wampira Adam Mickiewicz. Tekst jest napisany klasycznym dla literackiej polszczyzny trzynastozgłoskowcem, uwodzi melodią i rytmem języka, ale autor nie napawa się swoim brzuchomówczym kunsztem bez uzasadnienia. Bo czy niedole i atrakcje, które czekają na użytkowników tindera da się opowiedzieć mickiewiczowską frazą? Czy prekariacki los Mickiewicza, który jako wampir nie bardzo może przebierać w ofertach pracy, zapisany wersami jak z Pana Tadeusza, może być przejmujący? Albo czy opis kryzysu bliskości w hipsterskim związku podda się dziś tyle już razy wypróbowanej melodii ze średniówką? Uzdański potrafi sprawić, że romantyczna fraza ożywa, zaczyna się skrzyć, bawić, zachwycać. Potrafi o wiele więcej, bo Wypiór to nie tylko pokaz językowego kunsztu autora, nie tylko niezwykle aktualna powieść obyczajowa, ale również próba zmierzenia się ze schedą romantyzmu. Uzdański zaprzęga jedną z najbardziej tradycyjnych dykcji polszczyzny do pracy na rzecz współczesności, tak jakby wierzył, że upiór Adama Mickiewicza wydobyty wreszcie z szafy i wyprowadzony na ulice dzisiejszej Warszawy na dobre przestanie tu straszyć. Ten artystyczny dialog z intelektualną spuścizną Marii Janion prowadzony jest w duchu najlepszej tradycji kabaretu literackiego.

„Wypiór to książka urzekająco błyskotliwa i zabawna, ale stylistyczne fajerwerki Uzdańskiego pozostawiają po sobie pytania, a nie tylko mgiełkę zachwytu. Z jakich mitów jesteśmy zbudowani? Jak odbijają się one w codziennym języku? I przede wszystkim — co zrobić z widmowym dziedzictwem romantyzmu, które cały czas wypada z pozornie zatrzaśniętej przez racjonalizm szafy?” Olga Wróbel

GRZEGORZ UZDAŃSKI | Pisarz i poeta, a właściwie potrafi się odnaleźć w każdym rejestrze: odkąd na Facebooku założył stronę z pastiszami Nowe wiersze sławnych poetów, zaczął zdobywać rozgłos jako literacki brzuchomówca, naśladowca dowolnego stylu. Wiersze i opowiadania podsłuchane publikował w „Przekroju”, z którym współpracuje regularnie, a także w „Dwutygodniku” i „Gazecie Wyborczej”. Poza pisaniem występuje w warszawskim Resorcie Komedii. Ma ponadto talent wokalny i charyzmę (Przepraszam, Ryby). Jest doktorem filozofii, a przez kilkanaście lat pracował w społecznym gimnazjum na Ochocie jako nauczyciel filozofii i etyki oraz wychowawca. Do niedawna działał także w Zespole Literackim przy Studiu Munka, powołanym dla młodych filmowców. Jako prozaik zadebiutował książką Wakacje, nominowaną do Nagrody Conrada, większy rozgłos przyniosła mu następna powieść, Zaraz będzie po wszystkim. Wypiór to jego najnowsza powieść (nominacja do Paszportów „Polityki”).

8.10.2022 | SOBOTA | 18:30–19:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

PRAWDZIWE I FANTASTYCZNE — Elżbieta Łapczyńska

Bestiariusz nowohucki, Biuro Literackie 2020

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Paulina Małochleb

Nowa Huta, lata 50. Tu powstaje kombinat-kolos i miasto-labirynt. Wykuwa się tu także nowy człowiek — produkt nieudany i popsuty. Wielowątkowa opowieść jest snuta właśnie przez nowych ludzi, takich jak prorok czytający z wielkopiecowych oparów, zjadaczka arszeniku, sobowtórka czy człowiek bez twarzy. Kiedy w ich losy wkracza niejaki doktor Szpigiel, wraz z nim pojawia się zamęt. Debiutancka powieść Elżbiety Łapczyńskiej odsłania świat dziwności, kopniętej metafizyki, ale i do bólu realnej cielesności oraz brutalności pracy.

„Bestiariusz nowohucki jest książką tak niezwykłą, że podczas lektury szkicowałam z pamięci literacką mapę, pomagającą się zorientować, ku czemu prowadzi mnie autorka. Niekoniecznie każda czytająca osoba musi tak postąpić — można podążać za postaciami, ich mową, ich niezwykłymi właściwościami, wywołującymi eksplozję alternatywnych wobec realistycznego opisów zdarzeń i przestrzeni. Dać się prowadzić rytmowi i skojarzeniom, ułożonym w poetycko-surrealnym trybie.” Inga Iwasiów

ELŻBIETA ŁAPCZYŃSKA | Autorka książki Bestiariusz nowohucki nagrodzonej Nagrodą Conrada, nominowanej do Nagrody Literackiej Nike, Paszportów „Polityki”, Nagrody Literackiej Gdynia, Nagrody Literackiej m.st. Warszawy. Laureatka Nagrody im. Adama Włodka i Międzynarodowego Konkursu na Dramat Współczesny o Tematyce Żydowskiej, półfinalistka Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej. 

8.10.2022 | SOBOTA | 20:00–21:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

MANIFEST — Mateusz Pakuła

Jak nie zabiłem swojego ojca i jak bardzo tego żałuję, Wydawnictwo Nisza 2021

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Justyna Sobolewska

To jest opowieść o umieraniu. Szczera, intymna do granic, groteskowa, brutalna, smutna i okropnie śmieszna. To dziennik umierania ojca, nie książka wspomnieniowa. To historia o rodzinie w sytuacji granicznej. O instytucjach opiekuńczych, które zawalają sprawę. O Kościele, który zawala, służbie zdrowia, która zawala. To opowieść o czułości i bliskości, które zalewa gniew, bezradność, rozpacz i wściekłość. To w końcu krzyk przeciwko nielegalności eutanazji.

MATEUSZ PAKUŁA | Wielokrotnie nagradzany dramatopisarz, dramaturg, reżyser teatralny. Laureat Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej i Nagrody Specjalnej miesięcznika „Teatr”. Wydał sześć książek z dramatami. Jako dramaturg i autor adaptacji współtworzył m.in. spektakle Śnieg czy Konformista (reż. B. Szydłowski), Wojna polsko-ruska i Paw królowej (reż. B. Świątek).

9.10.2022 | NIEDZIELA | 14:00–15:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

UKRAIŃSKA SAGA — Natalia Śniadanko

Porządne papiery arcyksięcia Wilhelma, Państwowy Instytut Wydawniczy 2022

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Justyna Sobolewska, tłumaczenie: Bogusław Salej

Spotkanie zrealizowano we współpracy z Wrocławskim Domem Literatury.
Spotkanie organizowane we współpracy z Goethe-Institut w ramach kompleksowego pakietu działań, na które Niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznacza środki z budżetu uzupełniającego na rok 2022 w celu złagodzenia skutków rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie.

Porządne papiery arcyksięcia Wilhelma to meandryczna powieść-układanka ukraińskiej poetki, pisarki i dziennikarki — Natalii Śniadanko. Sceny nam współczesne sąsiadują tu z obrazami schyłku imperium Habsburgów, latami wojen i sowiecką dominacją, a wszystko spaja historyczna i magiczna postać-duch „dziadka, ukraińskiego pułkownika, dowódcy pułku Strzelców Siczowych, skazanego na pięć lat więzienia w Paryżu, pozbawionego austriackiego obywatelstwa w Wiedniu, łasego na młodych marynarzy i urodziwe kobiety klienta paryskich burdeli, szpiega angielskiego i francuskiego wywiadu, sympatyka OUN, arcyksięcia Wilhelma von Habsburga”. Niezwykła książka o duszy Ukraińców — z urodzenia lub z wyboru — była nominowana do Nagrody Drahomana, w Polsce ukazuje się w przekładzie Bohdana Zadury.

NATALIA ŚNIADANKO | Pochodzi ze Lwowa. Znana ukraińska pisarka, tłumaczka literatury polskiej i niemieckojęzycznej, dziennikarka. Absolwentka Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu we Fryburgu. Autorka książek m.in.: Ahatanhel, Lubczyk na poddaszu, Frau Müller nie zamierza płacić więcej, Porządne papiery arcyksięcia Wilhelma. Laureatka Nagrody im. Josepha Conrada-Korzeniowskiego. Jej książki ukazały się w tłumaczeniach na język niemiecki, rosyjski oraz czeski. Stypendystka Gaude Polonia. 

9.10.2022 | NIEDZIELA | 15:30–16:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

ŚWIAT MINIONY — Zsuzsa Bánk

Jasne dni, Wydawnictwo Czarne 2014

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Paulina Małochleb, tłumaczenie: Marcin Rybczyk

W małym południowoniemieckim miasteczku wschodzą i zachodzą jasne dni dzieciństwa. Seri spędza je z Karlem i Ają, córką węgierskich artystów, która wraz z matką mieszka w prowizorycznej chatce na obrzeżach. Ale pozornie idealny czas dzieciństwa lat sześćdziesiątych kryje dramatyczne rysy. Ojciec Seri zmarł wkrótce po tym, gdy przyszła na świat. Ojciec Aji jest cyrkowcem i w domu pojawia się tylko raz w roku. Brat Karla pewnego błękitnego dnia wsiadł do nieznanego samochodu i nigdy nie wrócił. Zsuzsa Bánk opowiada historię trzech rodzin i towarzyszy jej młodym bohaterom, gdy pokonują prądy i mielizny życia, szukając jego głębi. Pokazuje, jak uczą się odwagi. Odmalowuje miłość i zdradę, winy i przebaczenia młodości. To opowieść o tym, że przeszłość nigdy nie odsłania wszystkich tajemnic, że za jasnością kryje się cień, a życie często zmienia się w jednej chwili.

„Ta gęsta narracyjnie powieść, napisana językiem, jakiego się już nie spotyka, opowiada o jasnych dniach dzieciństwa, na które cieniem kładą się rodzinne sekrety i kłamstwa, jak zawsze za późno odkrywane i zbyt bolesne, by jasne dni mogły trwać bezkarnie. To piękna, nostalgiczna opowieść o beztroskich, słonecznych chwilach, które mamy już niestety za sobą.” Katarzyna Kazimierowska

ZSUZSA BÁNK | Urodziła się we Frankfurcie nad Menem. Jest powieściopisarką i dziennikarką. Nakładem Wydawnictwa Czarne ukazały się jej powieści Pływak, Najgorętsze lato, Jasne dni. Za swoją twórczość otrzymała wiele prestiżowych nagród: m. in. Nagrodę Aspekte 2002, Nagrodę im. Jürgena Ponto 2002, Niemiecką Nagrodę Książkową 2003, Nagrodę im. Bettiny von Arnim 2003, Nagrodę im. Mary Cassens 2003 oraz Nagrodę im. Adalberta von Chamisso 2004.

9.10.2022 | NIEDZIELA | 17:00–18:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

W CZASACH ZARAZY — Kamila Janiak

Zakaz rozmów z osobami nieobecnymi fizycznie, WBPiCAK 2020

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Wojciech Bonowicz

Nowy tom wierszy Kamili Janiak, autorki czterech znakomitych książek poetyckich i wokalistki zaangażowanej w kilka projektów artystycznych, przynosi spojrzenie na codzienność, którą z jednej strony budują wciąż aktualne wpływy i naciski świata zewnętrznego (na przykład pandemia i jej żniwo czy polityka mająca realny wpływ na bohaterów i bohaterki). Z drugiej jednak — obraz „normalnego życia” jest tu konstruowany w oparciu o obserwację konkretnych, choć bezimiennych postaci: kobiety z pracy, sąsiadki z balkonu, mężczyzny w letnim garniturze. Poetyckie wyczulenie na szczegół jest tu więc nieoczywiste, a przez to tak fascynujące: gra między radykalną dosłownością a subtelnością sugestii. Spojrzenie poetki, choć pełne rezygnacji, nie stroni też od empatii: Janiak zastanawia się nad losem wykluczonych i marginalizowanych, ludzi w trudnej sytuacji ekonomicznej i jednocześnie prywatnej, borykających się z wielopoziomową przemocą — w tym dzieci, które trwają tu w swoistym zamieszeniu między wrogą rzeczywistością a marzeniami o przestrzeniach i przygodach znanych z popkultury. To zbiór mocny i jednocześnie cichy: krzyk jest tu skryty pod warstwą dobrze wyważonych, choć dobitnych fraz i lakonicznych, lecz dosadnych słów.

KAMILA JANIAK | Napisała książki: Frajerom śmierć i inne historie, Kto zabił bambi, Zwęglona jantar, Wiersze przeciwko ludzkości (nominacja do Nagrody Poetyckiej Silesius i Nagrody Poetyckiej im. Wisławy Szymborskiej), Zakaz rozmów z osobami nieobecnymi fizycznie (Nagroda Poetycka Silesius 2021). Śpiewa i pisze teksty w zespołach: DAS MOON, Krůk, We Hate Roses. Obecnie pracuje nad projektem solowym.

9.10.2022 | NIEDZIELA | 18:30–19:30 | „Sokół”, Jagiełły 1

O TŁUMACZENIACH LITERATURY UKRAIŃSKIEJ — Katarzyna Kotyńska 

SPOTKANIE TEMATYCZNE, moderacja: Andrzej S. Jagodziński

Spotkanie zrealizowano we współpracy z Wrocławskim Domem Literatury.

Więcej informacji o spotkaniu wkrótce.

KATARZYNA KOTYŃSKA | Dr hab. nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa. Ukrainistka, literaturoznawczyni, tłumaczka literatury ukraińskiej i białoruskiej. Związana z Instytutem Slawistyki PAN oraz Katedrą Ukrainistyki UJ. Prowadzi zajęcia z przekładu literackiego i historii literatury ukraińskiej. Autorka przekładów książek m.in: Jurija Andruchowycza, Sofii Andruchowycz, Oksany Zabużko. Laureatka Nagrody dla Tłumacza przy Nagrodzie Literackiej Europy Środkowej Angelus za przekład powieści Oksany Zabużko Muzeum porzuconych sekretów (2013). Finalistka Drahoman Prize (2021) — nagrody dla tłumaczy literatury ukraińskiej. Autorka książek Eseiści o Lwowie: pamięć, sąsiedztwo, mity (2006), Lwów: o odczytywaniu miasta na nowo (2015), której ukraińskie wydanie otrzymało tytuł najlepszej książki w kategorii „Miasto” podczas lwowskich targów książki Bookforum (2017). Redaktorka lub współredaktorka książek: Ukraińskie życie kulturalne na ziemiach II Rzeczypospolitej (2002), 'Prolog, nie epilog…'. Poezja ukraińska w polskich przekładach. Pierwsza połowa XX wieku (2002), Białoruś, kraina otoczona wysokimi górami (2004), Lwów: lustro. Obraz wzajemny mieszkańców Lwowa w narracjach XX–XXI wieku (2012), Obce/swoje: miasto i wieś w literaturze i kulturze ukraińskiej (2015).

9.10.2022 | NIEDZIELA | 20:00–21:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

POWIEŚĆ PARAHISTORYCZNA — Jurij Andruchowycz

Kochankowie Justycji, Wydawnictwo Warstwy 2019

SPOTKANIE AUTORSKIE, moderacja: Darek Foks

Spotkanie zrealizowano we współpracy z Wrocławskim Domem Literatury.
Spotkanie organizowane we współpracy z Goethe-Institut w ramach kompleksowego pakietu działań, na które Niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych przeznacza środki z budżetu uzupełniającego na rok 2022 w celu złagodzenia skutków rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie.

Kochankowie Justycji, książka, która powstawała 27 lat, to zbiór opowieści tylko z pozoru osobnych. Historie ośmiu bohaterów żyjących na przestrzeni od XVII do XX wieku łączy znacznie więcej, niż mogłoby się wydawać. Zbrodnie, których się dopuścili, a czasem “tylko” gwałty, rozboje, zdrady i pomniejsze wiarołomstwa, w nieunikniony sposób prowadzą ich do wspólnego celu, jakim jest najwyższy wymiar kary —niekoniecznie oznaczający tylko śmierć. Zbrodnia i kara nie są wszelako jedynymi motywami eksponowanymi przez Andruchowycza. Nie mniejszą rolę w łańcuchu zdarzeń odgrywa bowiem miłość, której, jak się niejednokrotnie okazuje, z całą pewnością można przypisywać sprawstwo kierownicze. Namiętnościom ulegają zarówno szlacheccy watażkowie, polityczni idealiści, jak i dekadenci końca XIX wieku, wszelkiej maści rebelianci, mistycy czy wyrachowani agenci KGB, by wymienić kilku z przedstawionej przez Autora bogatej galerii oryginałów. Książka Andruchowycza  to barwna mozaika literacka osadzona w galicyjskich realiach, łącząca w sobie stylistykę powieści łotrzykowskiej z elementami rasowego kryminału, czy nawet analizy historycznej bazującej na źródłach. Zabawa formą i dystans, tak typowe dla autora, widoczne są tu na każdym kroku i twórczo rozwijają jego dorobek w tym zakresie. Całość w subtelny sposób spaja ostatnia, dziewiąta — a właściwie ósma i pół — opowieść, która ma charakter autobiograficzny. Choć Autor z wielu powodów przyznaje w niej, że „Historia niedokończona przestaje być historią”, to choćby z racji miejsca na ziemi, które opisuje, należy mieć nadzieję, że poszukiwanie prawdy, nawet gorzkiej, fragmentarycznej i względnej, ma swój cel. Bo co innego nam pozostaje, tu w Europie Środkowo-Wschodniej czy gdziekolwiek indziej? 

JURIJ ANDRUCHOWYCZ | Ukraiński poeta, prozaik, eseista, tłumacz i wokalista. Jeden z najwybitniejszych współczesnych twórców literatury ukraińskiej, którego dorobek doceniany był wielokrotnie na arenie międzynarodowej, m.in. laureat Nagrody Herdera, Literackiej Nagrody Europy Środkowej Angelus i Międzynarodowej Nagrody Literackiej Vilenica. Polskim czytelnikom znany jest m.in. z powieści Rekreacje, Moscoviada. Powieść grozy, Perwersja oraz Dwanaście kręgów, zbiorów eseistycznych Erz-herz-perc, Moja Europa (wraz z Andrzejem Stasiukiem), Diabeł tkwi w serze i Leksykon miast intymnych, a także z tomów poetyckich Piosenki dla martwego koguta oraz Egzotyczne ptaki i rośliny. W 2005 roku ukazała się płyta Andruchoid, nagrana przez Andruchowycza wspólnie z Mikołajem Trzaską, Wojtkiem Mazolewskim i Maciem Morettim, wówczas też pisarz nawiązał współpracę z wrocławskim zespołem Karbido, z którym nagrał pięć płyt. Mieszka w Iwano-Frankiwsku.

9.10.2022 | NIEDZIELA | 21:15–22:00 | „Sokół”, Jagiełły 1

SPOTKANIE Z ZYGMUNTEM HAUPTEM — Andrzej Stasiuk, Jurij Andruchowycz

CZYTANIE

Festiwalowym widzom proponujemy spotkanie z Zygmuntem Hauptem. Zapraszamy na czytanie prozy „największego z niesłusznie zapomnianych” polskich pisarzy. Andrzej Stasiuk przeczyta opowiadanie Z kroniki o latającym domu, a Jurij Andruchowycz opowiadanie Baskijski diabeł.

© FESTIWAL IM. ZYGMUNTA HAUPTA | ZYGMUNT HAUPT FESTIVAL